Πριν από μερικές εβδομάδες είχα την τύχη να δω από κοντά τον κ. Παντελή Βούλγαρη ο οποίος ήρθε στην Ξάνθη σε 8 σχολεία για να μιλήσει και να συζητήσει με εμάς τους μαθητές αλλά και με τους καθηγητές μας για τις ταινίες του! Ο ίδιος ήταν αρκετά φιλικός μαζί μας και μας άφησε να του κάνουμε ορισμένες ερωτήσεις για την συνέντευξή μας!
Ο ίδιος από μικρός έβλεπε κινηματογράφο κι έλεγε στους συμμαθητές του ότι ήθελε να γίνει σκηνοθέτης! Έτσι λοιπόν όταν μεγάλωσε πήγε στη σχολή κινηματογράφου, που υπήρχε εκείνη την εποχή. Φαντάστηκε τον εαυτό του σκηνοθέτη από ένα φιλόλογό του που τους είχε βάλει μια έκθεση! Χωρίς να το καταλάβει ο φιλόλογος του έδωσε μια κατεύθυνση να αφηγείται κάτι με ξεχωριστό τρόπο, με το μυαλό του και όχι από κάποια εφημερίδα ή περιοδικό. Κι έτσι διάλεξε αυτή τη δουλειά! Μάλιστα ένα καθηγητής που είχε στη σχολή, τους είχε δώσει την συμβουλή, να διαβάζουν κάθε βδομάδα από ένα βιβλίο. Διάβασε πολλά βιβλία από σπουδαίους συγγραφείς και λογοτέχνες όπως: Καβάφη, Σεφέρη, Ντοστογιέφσκυ! Ωστόσο επειδή καταγόταν από οικογένεια μικροαστική, ξόδευε όλα τα λεφτά του σε βιβλία κι επειδή δεν είχε αρκετά χρήματα τα έπαιρνε δεύτερο χέρι δηλαδή μεταχειρισμένα. Ο ίδιος μας λέει χαρακτηριστικά:«Έμαθα να συγκινούμαι από ένα κείμενο. Ένα βιβλίο μας βοηθά να εκφραστούμε και μέσω της τέχνης να επικοινωνήσουμε». Με τον εμφύλιο άρχισε να ασχολείται όταν ανέβηκε στην Καστοριά για να βρει εγκαταλελειμμένα χωριά. Εκεί του μίλησαν για τον εμφύλιο! Ο ίδιος αναφέρει ότι δεν είναι εύκολο να διαβάζει κανείς για τον εμφύλιο γιατί πρέπει να βρίσκεις βασικά δεδομένα. Πάντοτε, τον ενδιέφερε να μαθαίνει όσα περισσότερα μπορούσε για την ιστορία. Μας λέει χαρακτηριστικά:»Εγώ ψάχνω τον άνθρωπο! Το να γράψει κάποιος ιστορία είναι μια διαδικασία σχολαστικής έρευνας. Σκοπός μου είναι οι θεατές στα πρώτα λεπτά της ταινίας να καταλάβουν την υπόθεση του έργου μου, να τους συγκινήσω και να τους παρουσιάσω κάτι που δε ξέρουν!
Οι ταινίες σας έχουν ιστορικό περιεχόμενο.
Πώς αποφασίσατε να γράψετε για ιστορικά γεγονότα και γενικά πώς σας ήρθε η ιδέα;
-Για την Ψυχή Βαθιά είχα ένα παρελθόν. Δηλαδή κατά τη διάρκεια της δεκαετίας είχα δύο θύματα που ήταν από διαφορετικές πλευρές στον εμφύλιο. Ο ένας σκοτώθηκε στα Δεκεμβριανά και ο άλλος κρατήθηκε αιχμάλωτος 20 χρόνια στη φυλακή. Ο εμφύλιος ήταν ένα θέμα που δε συζητιόταν πολύ. Αυτή την δεκαετία δεν υπήρχαν αναφορές και έτσι είχα μέσα μου αυτή την κληρονομιά . Το δεύτερο που με ενδιέφερε όπως σας είπα ήταν ο άνθρωπος, σκοπός μου είναι να σας βοηθήσω να καταλάβετε αυτό τον άνθρωπο που σας παρουσιάζω. Η συγκίνηση μπορεί να είναι αφορμή για μια ταινία μου.
Τι είναι εμφύλιος; Γιατί πρέπει να γίνει ταινία;
-Γιατί εκεί ο άνθρωπος βρέθηκε σε πολύ ζόρι εκείνη την περίοδο. Τι σημαίνει ένα παιδί να διαγράφει οικογένεια και να πηγαίνει να πολεμήσει; Δηλαδή να αφήνει το σπίτι του για κάτι που λέγεται πόλεμος; Έπαθα πλάκα! Μου ήρθε ένα βιβλίο ενός επιστήμονα στα χέρια, που πολέμησε ο ίδιος στον εμφύλιο και είχε έρθει από τη Ν. Υόρκη για να πολεμήσει. Έτσι είπα λοιπόν ότι ναι αξίζει τον κόπο να μιλήσω γι’ αυτό. Όταν τελειώνει μια ταινία βρίσκω στοιχεία που ήταν σημαντικά. ‘Όταν γράφω ιστορία και την γνωρίσω μπορεί να αλλάξουν τα δεδομένα που έχω στο μυαλό μου, γιατί δεν παίρνω τη ταινία με τη σειρά. Έτσι λοιπόν το γύρισμα της ταινίας μου μπορεί να ξεκινήσει από τη τελευταία σκηνή ή τη μεσαία. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να βρούμε τη διαδικασία έρευνας και τα μέρη.
Ποιο γεγονός σας συγκλόνισε στον εμφύλιο;
-Το κλειδί της ταινίας που με συγκλόνισε είναι ότι μπορεί να έτρωγαν τη μια μέρα μαζί και την άλλη να είναι αντίπαλοι. Εμένα με ενδιέφερε να ψάχνω και να καταλαβαίνω την ιστορία. Αποφεύγω να αλλάζω τα ιστορικά γεγονότα. Εγώ θα γράψω αυτά που αισθάνομαι για την ταινία όμως αυτή είναι η δική μου άποψη. Εγώ είμαι απλά ο οδηγός σας. Ο ψυχισμός μας έχει αλλαγές που συμβαίνουν την ίδια στιγμή.
Υπάρχει κάποιο είδωλο πρότυπο για εσάς;
-Νομίζω ότι τα πρόσωπα που μας εμπνέουν για πρότυπα είναι οι γονείς μας. Πώς διατυπώνεται η γλώσσα μας; Οι ήχοι των λέξεων; Από αυτά που ακούμε στο σπίτι! Επηρεαζόμαστε από αυτά που λένε οι γονείς μας. Ο πατέρας μου ήταν πολύ καλός ψάλτης. Μάλιστα ήθελα να γίνω δεσπότης όταν ήμουνα μικρός. Μάλιστα η φωνή του πατέρα μου και η βυζαντινή μουσική ήταν η πρώτη μου παιδεία Τώρα δυστυχώς οι γονείς στο σπίτι έχουν πίεση, χάθηκε η φυσική υπόσταση που είχαν τότε οι άνθρωποι συνεχώς βρίσκονται σε ένταση. Ο Χατζηδάκις ήταν ο δάσκαλός μου γιατί χρησιμοποιούσε στίχους για να μας πει για τον τόπο. Πολλές φορές λέω ότι μέσα σε 2-3 λεπτά οι τραγουδιστές καταγράφουν αισθήματα για κάποιο θέμα. αλλά και άλλοι είναι πρότυπά μου όπως ο Σεφέρης, ο Ελύτης.
Βλέπετε τηλεόραση στο σπίτι σας;
-Εγώ βλέπω τηλεόραση, βλέπω ειδήσεις, είμαι σκλάβος της τηλεόρασης. Είμαι ένας οποιοσδήποτε άνθρωπος. Για παράδειγμα ο Σκορτσέζε ενώ μοντάρει μια ταινία έχει και μια τηλεόραση και βλέπει τι συμβαίνει στον κόσμο. Εμείς δεν είμαστε πιο έξυπνοι άνθρωποι, βλέπουμε τηλεόραση, παίρνουμε ιδέες από εκεί. Στην Αμερική υπάρχει ένα κανάλι που σκοπό έχει να σε καθηλώσει εκεί και να μην θες να φύγεις από την θέση σου!
Κάποιοι λένε και μάλιστα και οι καθηγητές μας ότι το μάθημα της ιστορίας γίνεται για να γνωρίζουμε τα λάθη που έγιναν στο παρελθόν ώστε να μη τα επαναλάβουμε ξανά στο παρόν και στο μέλλον. Εσείς τι πιστεύετε σχετικά μ’ αυτό; Ποια είναι η άποψή σας;
-Πολύ δύσκολη ερώτηση!!! Είναι αυτό που λέμε ότι εδώ η υπόθεση σηκώνει τσιγάρο! Παρόλα αυτά θα απαντήσω στην ερώτησή σου! Πιστεύω πως ναι, έχει ένα δέσιμο η ιστορία, με όλα αυτά τα γεγονότα που έγιναν στο παρελθόν μέχρι το σήμερα. Πρέπει να την μαθαίνουμε την ιστορία, αλλά ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι αυτά τα γεγονότα δε θα ξανασυμβούν στο παρόν ή στο μέλλον. Απλά τα μαθαίνουμε για να αποφεύγουμε να γίνονται τέτοιου είδους γεγονότα που πλήττουν την Ελλάδα και συνεπώς και όλους τους κατοίκους της
.
Η τελευταία σκηνή της Ψυχής Βαθιάς, βλέπουμε ότι κλείνει με την εικόνα δύο παιδιών που μέχρι να τελειώσει ο εμφύλιος ήταν αντίπαλοι και το αγόρι να κρατάει το χέρι της κοπέλας. Το ένα χέρι ήταν άσπρο και το άλλο μαύρο, καμμένο. Σκοπός σας ήταν να προβληματίσετε το κοινό σας;
- Αυτό είναι συνειδητό. Ναι αυτά τα δυο χέρια ήταν για να προβληματίσουν. Αυτόν τον πόλεμο δεν τον έκανε καμιά άλλη χώρα, μόνο η Ελλάδα τον έκανε. Εγώ θέλω να σας συγκινήσω. Για να γίνει αυτό πρέπει να μαζευτείτε πολλοί μαζί για να δείτε την ταινία και όταν βγείτε να διατηρηθεί η συγκίνηση. Εννοώ την συγκίνηση με μια ευρύτερη έννοια, με μια δυναμική. Αυτό είναι κέρδος! Να πας στο σπίτι σου και να ρωτάς γι’ αυτό που έγινε στον Εμφύλιο.
Είδαμε να περνάνε από την ταινία σας πολλοί νέοι ηθοποιοί που είχανε αρκετά δύσκολες και απαιτητικές ερμηνείες. Πόσο δύσκολη ήταν η επιλογή των ηθοποιών για την ταινία σας;
- Ήταν αρκετά δύσκολη η επιλογή. Να φανταστείς ότι για τα κορίτσια είχα πάνω από 1.400 συμμετοχές και από αυτές έπρεπε να διαλέξω περίπου τις 20 κοπέλες, πράγμα που καταλαβαίνεις πόσο δύσκολο είναι, όμως ταυτόχρονα είναι και ευχάριστο γιατί βλέπεις πολλούς νέους ανθρώπους με ζωντάνια, διάθεση κ όρεξη να προσπαθούν να κάνουν κάτι δημιουργικό. Για να επιλέξω ηθοποιούς για κάποια ταινία μου βάζω αγγελίες στο διαδίκτυο, σε εφημερίδες, περιοδικά ακόμη και σε κολώνες!
Κατερίνα Καλαμπόκα
